Heupdysplasie
Heupdysplasie (HD) is een door erfelijke factoren en uitwendige invloeden bepaalde ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Sommige honden ondervinden hiervan ernstige hinder, terwijl andere honden geheel geen last lijken te hebben.
Het HD-panel van de Raad van Beheer, afdeling Gezondheid, Gedrag en Welzijn (GGW), beoordeelt de röntgenfoto's van de heupgewrichten van uw hond(en). De röntgenfoto's, de zogenaamde HD-foto's, kunnen door iedere praktiserende dierenarts die een overeenkomst heeft met de GGW worden gemaakt. Voorwaarde is wel dat de hond een NHSB-nummer moet hebben. Ook moet de naam en de adresgegevens van de eigenaar overeenkomen met hetgeen wat op het registratiebewijs vermeld staat. Conform de regels van de FCI dient de hond op het moment van de opnamen minimaal 12 maanden oud te zijn. HD-foto's worden gezamenlijk beoordeeld door een in samenstelling wisselend panel van drie deskundige beoordelaars. De beoordeling van HD-foto's heeft ten doel informatie te verschaffen aan fokkers en rasverenigingen, die gegevens over heupdysplasie willen gebruiken bij hun fokbeleid.
Voor een goede beoordeling van de heupgewrichten is een röntgenfoto van de hond in rugligging nodig, waarbij de hond exact recht moet liggen. Ter wille van de betrouwbaarheid van de beoordeling, worden er hoge eisen gesteld aan de kwaliteit en de documentatie (identificatie van deze röntgenfoto's
De Norbergwaarde
Van beide heupkoppen (1) wordt het middelpunt bepaald en deze middelpunten worden verbonden door een lijn. In beide heupgewrichten wordt vanuit dit middelpunt een lijn langs de voorste rand van de heupkom getrokken (2). De hoek die beide lijnen in het middelpunt van de heupkom maken, minus 90 graden, geeft de Norbergwaarde van het betreffende heupgewricht (3). De norbergwaarden van het linker en het rechter gewricht bij elkaar opgeteld, geeft de "som van de Norberwaarden" die op het rapport vermeld wordt.
Honden met een te lage Norbergwaarde hebben dus ondiepe heupkommen, en/of een slechte aansluiting van de gewrichtsdelen. Deze honden zullen dus een minder gunstige HD-beoordeling krijgen. Een normale, of zelfs hoge Norbergwaarde betekent echter niet zonder meer dat de betreffende hond goede heupgewrichten heeft. Een combinatie van diepe heupkommen en incongruentie van de gewrichtsspleet (d.w.z. dat de gewrichtsspleet niet overal even breed is) of een onvoldoende aansluiting van de gewrichtsdelen kan, zelfs bij een hoge Norbergwaarde, leiden tot een (licht) positieve beoordeling. Dit wordt op het certificaat aangegeven.
Naast de Norbergwaarde, de diepte van de heupkommen en de aansluiting van de gewrichtsdelen, wordt de uitslag ook beïnvloed door de aanwezigheid van 'botafwijkingen'. Er is een rechtstreekse koppeling tussen de ernst van de botafwijkingen en de uitslag. Zeer lichte botafwijkingen leiden tot de beoordeling HD B, lichte botafwijkingen leiden tot de beoordeling HD C, en ernstige botafwijkingen leiden tot de beoordeling HD D.
De aanduiding 'vormveranderingen' betreft meestal een meer of minder duidelijke afvlakking van de voorste rand van de heupkom. De aanwezigheid hiervan wordt wel vermeld, maar heeft over het algemeen geen doorslaggevende betekenis voor de definitieve beoordeling.
Alle gegevens samen bepalen de definitieve beoordeling, waarbij het meest ongunstige onderdeel uiteindelijk de doorslag geeft. Een bepaalde HD-beoordeling kan dan ook gebaseerd zijn op uitsluitend de diepte van de heupkommen, op de aansluiting van de gewrichtsdelen, op de aanwezigheid van botwoekeringen, of op een combinatie van twee of alle drie de onderdelen. Dit is te herleiden uit de verschillende gegevens die op het HD-rapport vermeld zijn.
Op het officiële certificaat "Heupdysplasie Onderzoek" treft u de definitieve beoordeling aan, de FCI-beoordeling, en een aantal gegevens die een verklaring geven voor de uitslag van het HD-onderzoek.
- HD A betekent dat de hond röntgenologisch vrij is van heupdysplasie, wat echter niet betekent dat de hond niet genetisch "drager" van de aandoening kan zijn
- HD B (= overgangsvorm) betekent dat op de röntgenfoto's geringe veranderingen zijn gevonden, die weliswaar toegeschreven moeten worden aan heupdysplasie, maar waaraan in het kader van de fokkerij geen directe betekenis kan worden toegekend.
- HD C (= licht positief) of HD D (= positief) betekent dat bij de hond duidelijke veranderingen, passend in het ziektebeeld van HD, zijn gevonden.
- Wanneer de heupgewrichten ernstig misvormd zijn wordt dit aangegeven met HD E (= positief in optima forma)